Ο Μαραθώνιος στη διεξαγωγή του είναι ατομικό αγώνισμα του Κλασικού Αθλητισμού και εντάσσεται στα αγωνίσματα δρόμου· στα αγωνίσματα που συγκροτούν το πιο δημοκρατικό άθλημα, μαζί με τα αντίστοιχα της κολύμβησης στον Υγρό Στίβο, επειδή σε όλους όσοι συμμετέχουν σε αγωνίσματα δρόμου δίνονται ίσες ευκαιρίες για τη νίκη. Αγωνίζονται όλοι ταυτόχρονα στον ίδιο χώρο, κάτω από τις ίδιες συνθήκες περιβάλλοντος, αγωνίζονται την ίδια στιγμή ο καθένας εναντίον όλων των υπολοίπων και η προσπάθεια του καθενός να ξεπεράσει, να νικήσει, είναι ορατό κίνητρο για τους άλλους να διεκδικήσουν το ίδιο, την ίδια στιγμή που ο αντίπαλος κάνει την προσπάθειά του.
Σε κάποιες αποστάσεις δρόμων αναδεικνύεται η ταχύτητα του αθλητή, σε άλλες η τεχνική του (πέρασμα εμποδίων, βάδην κ.λπ.) και τα ανακλαστικά του, σε άλλες αναδεικνύονται και τα δύο, καθώς και πιο σύνθετες ιδιότητες, όπως η στρατηγική (εναλλαγή tempo, demarrage, διαχείριση αποθεμάτων αντοχής κ.λπ). Επιπρόσθετα, στα αγωνίσματα δρόμων εκτός σταδίου, δηλαδή επί δημοσίας οδού, ή ανωμάλου εδάφους (Cross Country), όπου oι στίβοι διεξαγωγής τους δεν έχουν μεταξύ τους ποτέ τις ίδιες προδιαγραφές εδάφους, είναι απαραίτητη και η καλή γνώση της διαδρομής, προκειμένου ο δρομέας, μέσα στα πλαίσια της στρατηγικής που έχει αποφασίσει να ακολουθήσει, να αυτοσχεδιάζει ανάλογα με το πώς έχει διαμορφωθεί η κατάσταση στην εξέλιξη του αγωνίσματος σε μια δεδομένη στιγμή.

Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω ιδιοτήτων, τεχνικών και στρατηγικών, απαιτούνται από τους δρομείς του Μαραθώνιου και μάλιστα σε αυξημένο βαθμό για τη σωστή διαχείριση των αποθεμάτων της αντοχής τους, που έτσι κι αλλιώς εξωθείται από τις συνθήκες του αγωνίσματος στα άκρα των φυσιολογικών ανθρώπινων δυνάμεων περισσότερο από κάθε άλλο αγώνισμα του λεγόμενου Κλασικού Αθλητισμού.

Δεν χρειάζονται περισσότεροι λόγοι για να πρέπει να θεωρείται ο Μαραθώνιος το κορυφαίο αγώνισμα Στίβου... Η πεμπτουσία του "αγωνίζεσθαι".

Κι όμως, παρ' όλα αυτά, ο Μαραθώνιος δεν είναι ο βασιλιάς των αγωνισμάτων του Στίβου. Αντίθετα, ως "βασιλιάς" θεωρείται το σπριντ των 100 μέτρων, που όλα παίζονται σε 15-20 δρασκελιές, το αγώνισμα της "μιας ανάσας", επειδή η διάρκεια της προσπάθειας, η κορύφωσή της και η εκτόνωση των αθλητών δεν διαρκούν, μαζί, περισσότερο από δέκα στιγμές μετρημένες σε ισάριθμα δευτερόλεπτα. Μέσα σ' αυτά χωράνε συμπυκνωμένα το θέαμα και η συγκίνηση των θεατών. Πράγματι, μέσα από αυτό το πρίσμα ο Μαραθώνιος δεν είναι ούτε από τα πιο θεαματικά αγωνίσματα. Τουλάχιστο όσον αφορά στους θεατές, που βρίσκονται στο στάδιο, αφού δεν έχουν οπτική αντίληψη των εναλλαγών και της εξέλιξής του στους δρόμους, και το μόνο που μπορούν να δουν είναι ο τερματισμός του. Σπάνια, όμως, ο τερματισμός ενός Μαραθωνίου προσφέρει τη συγκίνηση της μάχης σώμα με σώμα πάνω στο νήμα και επακόλουθα την αγωνία για το ποιος θα είναι ο νικητής.
Η φόρτιση των θεατών στον τερματισμό ενός Μαραθωνίου είναι συναισθηματική και προέρχεται από την αναγνώριση της υπερπροσπάθειας του αθλητή. Για τούτο, ακόμα και ο τελευταίος δρομέας που μπαίνει στο στάδιο να τερματίσει, όντας στα πρόθυρα της εξουθένωσης, αποθεώνεται ισοδύναμα με τον πρώτο, γιατί και τούτος είναι νικητής!

Διόλου άδικα, λοιπόν, αν και όχι ο "βασιλιάς", είναι το αγώνισμα που έχει επιλεγεί να κλείνει με τη διεξαγωγή του μια διοργάνωση αγωνισμάτων Στίβου και, προκειμένου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, να ρίχνει την αυλαία ολόκληρης της Ολυμπιάδας. Στα πρόσωπα των μαραθωνοδρόμων, που τερματίζουν εξαντλημένοι, οι θεατές αναγνωρίζουν και αποθεώνουν τις προσπάθειες του συνόλου των αθλητών της διοργάνωσης.

(Γιώργος Βλάχος)