Ο Νίκος Καζαντζάκης αγαπούσε με πάθος τη ζωή, θαύμαζε την ομορφιά και λάτρευε το όνειρο.
Περπάτησε της γης κι αναζητούσε το κάλλος. Μα πάνω απ' όλα πάλεψε τον μεγάλο αγώνα να βρει και να ανταμώσει τον άγνωστο κι απρόσητο δημιουργό. Αυτό το άπιαστο κι άυλο ον και που μόνο μέσα από το χρέος μπορούσε να νιώσει.
Ταξίδεψε σε κοντινές και μακρινές γωνιές, γνώρισε τόπους κι ανθρώπους, όρη βουνά, λαγκάδια κι ωκεανούς, γνώρισε φτωχούς χωριάτες και φωτισμένους σοφούς. Χάρηκε το μάτι, η ψυχή κι ο νους. Βρήκε το νόημα της φιλοσοφίας στην ομορφιά την υπέρτατη ομορφιά. Μέσα στο φως, της ομορφιάς και της αλήθεια, το φυσικό κάλλος και το ηθικό κάλλος. Κι είχε μόνο δάσκαλο στη ζωή του το χρέος. Και με όλους του τρόπους το ξεπλήρωνε. Με την αγάπη του για τον άνθρωπο και τον κόσμο, μα και με πρακτική μορφή όταν έπρεπε. Με το όπλο που η μοίρα τον όπλισε: την πέννα, για να καταγράφει σκέψεις, στοχασμούς κι όποιες αλήθειες γνώρισε.
Υπηρέτησε το χρέος ως το τέλος. Το χρέος να ανέβει και να ανεβάσει το γένος τ' ανθρώπου στο ύψος που του έλαχε και του ταιριάζει. Ένα όνειρο, μια αύρα κι ένας στρόβιλος ανέμου η ζωή που σε λικνίζει και στριφογυρίζει μέσα στην απεραντοσύνη σαν ένα ροδόφυλλο και σε τραβά όλο και πιο ψηλά. Τέλεψε το χρέος. Και τώρα ήρεμα κοιμάται στης Κρήτης την αγκάλη.
Άξιας μάνας, άξιος γιος.
Και χρέος δικό μου να καταγράψω κι εγώ εδώ με το μολυβάκι μου τούτες τις χάρες του διδαχού μου.
Κλεοπάτρα Πρίφτη