Τ' αστέρια, η Γη, ο Ήλιος, η Σελήνη, το σύμπαν ολόκληρο πολύ νωρίς άρχισαν ν' απασχολούν τον άνθρωπο. Στην αρχή λατρεύτηκαν ως θεότητες από πολλούς αρχαίους λαούς, και βέβαια και από τους αρχαίους Έλληνες.
Μετά τους μύθους ήρθε η γνώση. Πρώτοι οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι στην αρχαία Ελλάδα αναζήτησαν την αλήθεια πίσω από την μυθολογία και επιχείρησαν να δώσουν απαντήσεις "μετ' αποδείξεως" στα βασανιστικά ερωτήματα που τους απασχολούσαν.
Ακόμη και σήμερα, που το σύμπαν μας έχει αποκαλύψει τα μυστικά του, προκαλεί δέος και θαυμασμό η εφευρετικότητα των αρχαίων Ελλήνων, οι αποδεικτικοί τους συλλογισμοί, οι μετρήσεις τους και τα συμπεράσμά τους, που αποτέλεσαν την αφετηρία για τις επιστήμες της αστρονομίας, της γεωμετρίας, των μαθηματικών και διαφόρων εφαρμογών τους στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων.
Είκοσι τέτοιες μετρήσεις, από τις πιο ενδιαφέρουσες, αναλύονται και σχολιάζονται εδώ. Η παρουσίασή τους στηρίζεται αποκλειστικά στις αρχαίες πηγές και γίνεται για πρώτη φορά στη νεοελληνική γλώσσα.