Μία επισκόπηση της βιβλιογραφίας της σχετικής με τον Γρηγόριο Παλαμά αποκαλύπτει αμέσως ότι η ως τώρα έρευνα εστιάτηκε σχεδόν αποκλειστικά στη θεολογική διάσταση του έργου του. Αυτό φυσικά ήταν αναμενόμενο ο Παλαμάς ήταν το βασικότερο πρόσωπο στις θεολογικές διαμάχες του Βυζαντινού 14ου αιώνα που συμβατικά δηλώνονται με τον όρο «ησυχαστική έριδα». Επίσης, στη διδασκαλία του Παλαμά επιχειρήθηκε -κυρίως από το ρεύμα των "νεοπαλαμιτών"- να εντοπιστούν οι ιδιαιτερότητες της ορθόδοξης θεολογίας που υποτίθεται ότι την οριοθετούν καίρια απέναντι στη ρωμαιοκαθολική και γενικότερα τη "δυτική". Από την άλλη, το σφοδρό ενδιαφέρον αλλά και οι έριδες των θεολόγων για τη σκέψη του Παλαμά είχαν ως αποτέλεσμα οι ιστορικοί της φιλοσοφίας να ενισχυθούν στην ευρέως διαδεδομένη στο χώρο τους (ως και σήμερα, σημειωτέον, ακόμα και μετά την αναγέννηση των βυζαντινών σπουδών κατά τις τελευταίες δεκαετίες) πεποίθηση ότι ο στοχασμός του Παλαμά και των Βυζαντινών εν γένει ήταν ως επί το πλείστον θεολογικός και δεν έχει να επιδείξει τίποτε σημαντικό από φιλοσοφική άποψη. Όλα αυτά, όμως, δεν αναιρούν το γεγονός ότι ο Γρηγόριος Παλαμάς είχε διαβάσει και χρησιμοποιήσει φιλοσοφία, η σχέση του με την οποία -ακριβώς λόγω της μονομέρειας πού περιγράψαμε- μοιάζει με terra incognita, συχνά ακόμα και στο στοιχειώδες επίπεδο των παράλληλων χωρίων. Η παρούσα μελέτη, λοιπόν, αποτελεί μια συστηματική προσπάθεια να ερευνηθούν συγκεκριμένες πτυχές της σκέψης του Γρηγορίου Παλαμά από φιλοσοφική πλευρά. Αφορμή της στάθηκε η ανακάλυψη ότι ο Παλαμάς δανείστηκε σιωπηρά από το "Περί Τριάδος" του Αυγουστίνου δύο σημαντικές θεολογικο-φιλοσοφικές διδασκαλίες: τη χρήση των αριστοτελικών κατηγοριών ως θεωνυμικών εργαλείων De Trinitate (VIII-XV). Επ' ευκαιρία, αποτελεί ενδιαφέρουσα έκπληξη το γεγονός ότι, δανειζόμενος ο Έλληνας Παλαμάς στοιχεία από τον Λατίνο Αυγουστίνο, τον χαρακτηρίζει ανενδοίαστα «σοφόν και αποστολικόν άνδρα». Ο τρόπος τώρα, με τον οποίο χρησιμοποίησε ο Παλαμάς αυτές τις δύο (σε μεγάλο βαθμό φιλοσοφικού χαρακτήρα) διδασκαλίες είναι ένα καλό κριτήριο για να εξακριβώσουμε τον βαθμό φιλοσοφικότητας της σκέψης του, ο οποίος φαίνεται πως υπήρξε πολύ χαμηλός. Στο ίδιο συμπέρασμα οδηγούμαστε αν εξετάσουμε και τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποίησε ο Παλαμάς, για θεολογικούς σκοπούς, μία άλλη φιλοσοφική διδασκαλία: τη στωική θεωρία περί ενδεικτικού και υπομνηστικού σημείου, για την οποία διάβασε στη μοναδική πηγή που μας τη διασώζει: στον Σέξτο Εμπειρικό. Αυτό, λοιπόν, που χρειάζεται ακόμα είναι η σκέψη του Παλαμά να μελετηθεί υπ' αυτό το πρίσμα και ως προς άλλες πτυχές της, έτσι ώστε να διαμορφώσουμε μία πληρέστερη εικόνα για την πραγματική σχέση του με την ελληνική φιλοσοφία, πέρα από τα όσα -υποτιμητικά και επιτιμητικά συνήθως- έγραψε ο ίδιος για αυτήν.