Ἤδη ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα, ὁ Ἰσοκράτης, σπουδαῖος ρητοδιδάσκαλος, ἀπεφάνθηκε γιὰ τοὺς Ἕλληνες ὡς πολιτιστικὴ ὀντότητα, στὴν ὁποία ἀνήκουν ὅλοι ὅσοι συμμερίζονται τὶς κλασικὲς ἀξίες. Στὸν 20ὸ αἰῶνα, ὁ Σὲρ Μόουζες Φίνλεϋ, εἰδήμονας τοῦ κλασικοῦ πολιτισμοῦ, ὑπογράμμισε ὅτι οἱ Ἕλληνες τῆς ἀρχαιότητας ἀποτελοῦσαν ἔθνος.
Σήμερα, ὃμως, τἀ πράγματα προχωροῦν μὲ βεβιασμένη διάθεση γιὰ ρήξη μὲ τὸ παρελθὸν καὶ ἐλπίδα γιὰ ἕνα καινούργιο μέλλον. Στὴ σύγχρονη ἐποχὴ τῆς παγκοσμιοποίησης, τοῦ μηδενισμοῦ καὶ τῆς αὐθυπέρβασης, ὅπου τὰ πάντα ἀμφισβητοῦνται πρὸς ἐξυπηρέτηση ἰδεολογιῶν ἢ πολιτικῶν θεωριῶν, ἐπικρατοῦν ἀκαδημαϊκοὶ οἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦν τὴ συνέχεια τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους καὶ ἰσχυρίζονται ὅτι διακόπηκε ἡ σχέση τῶν νεωτέρων Ἑλλήνων μὲ τὴν ἀρχαιότητα.
Ἀναγνωρίζοντας τὸ νέο αὐτὸ πρόβλημα, ποὺ θίγει κυρίως τὸ πανεπιστημιακὸ κατεστημένο, ὁ Σπύρος Ἰ. Νικολάου, ἐπίτιμος Σύμβουλος Ἐπικρατείας καὶ συνιδρυτὴς τῆς Ἑταιρείας Μελέτης Ἑλληνικῆς Ἱστορίας, ἒκρινε ἀπαραίτητο και χρήσιμο να συγγράψει τὸ παρὸν βιβλίο μὲ τίτλο Ἡ Ἔννοια τοῦ Ἔθνους στὴν Ἑλληνικὴ Ἱστορία. Φέρνει στὸ προσκήνιο τὶς ἱστορικὲς ἒρευνες καὶ ἐπιστημονικὲς συζητήσεις γύρω ἀπὸ τὴ διαχρονικὴ ἢ μὴ ὕπαρξη ἑλληνικοῦ ἔθνους. Θίγει τις «ἐπιστημονικὲς» θεωρίες γιὰ τὴν ἐξαφάνισή του. Ἀναλύει τον σχηματισμὸ καὶ την ἱστορικὴ πορεία του. Μὲ ἐμπεριστατωμένο τρόπο, διεξοδικὴ ἀξιολόγηση καὶ μεθοδικὴ ἐπιχειρηματολογία καταλήγει στὸ σαφὲς συμπέρασμα τῆς ἱστορικῆς συνεχείας τοῦ ἑλληνισμοῦ.