Η παρούσα έρευνα βασισμένη σε 171 μαρτυρίες ανθρώπων κάθε παράταξης από ολόκληρη την κεντρική και βόρεια χώρα, αποσκοπεί στη διερεύνηση των συνθηκών που επικρατούσαν στην ελληνική ύπαιθρο κατά τη διάρκεια της ταραγμένης δεκαετίας 1940-50, στα αίτια που προκάλεσαν τις συγκρούσεις μέσα στο χωριό και τη συμβολή τους στον γενικευμένο εμφύλιο πόλεμο.
Αν και η σχετική βιβλιογραφία είναι ογκωδέστατη, νομίζουμε ότι η διερεύνηση του τρόπου που έζησαν οι κάτοικοι της υπαίθρου τον εμφύλιο στο χωριό τους είναι ελάχιστες και αυτές που υπάρχουν συνήθως μονομερείς.
Συγκεντρώθηκαν μαρτυρίες από νέους την εποχή εκείνη που είχαν καταταγεί αυτοβούλως ή κατόπιν διώξεων στον ΔΣΕ, από νέους οι οποίοι στρατολογήθηκαν βιαίως, από νέους οι οποίοι δεν είχαν κάποια κομματική τοποθέτηση, καθώς και από παιδιά οι γονείς των οποίων είχαν τοποθετηθεί ή αναγκάστηκαν να το κάνουν σε μια πλευρά.
Μέσα από την ανάλυση των μαρτυριών, την αντιπαραβολή μεταξύ τους, αλλά και με τη βιβλιογραφία, γίνεται προσπάθεια ανασύστασης των γεγονότων μέσω της "αντικειμενοποίησης" των ατομικών εμπειριών.
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου περιγράφονται οι μηχανισμοί της μνήμης και η συμβολή των μαρτυριών στη μελέτη του ιστορικού γίγνεσθαι.
Στο δεύτερο παρατίθενται τα συμπεράσματα του συγγραφέα ως "Σύνοψη".
Στο τρίτο ακολουθούν τα κυριότερα αποσπάσματα όλων των μαρτυριών ανά περιοχή. Ένα σύντομο "Ιστορικό πλαίσιο" παρατίθεται στην αρχή κάθε γεωγραφικού διαμερίσματος της χώρας, καθώς επίσης και εκεί όπου έλαβαν χώρα σημαντικά γεγονότα.
Έτσι δίνεται η δυνατότητα και στους "αφανείς" να περιγράφουν το βίωμά τους και να συμβάλλουν έτσι, παράλληλα με άλλες πηγές, στην καταγραφή της ιστορίας.