Μελετώντας το έργο του Γρηγορίου του Θεολόγου διαπιστώνει κανείς τη σπουδαιότητα του μεγάλου αυτού Πατέρα της Εκκλησίας μας, τόσο γιατί αντιμετώπισε με δραστικό τρόπο τις δυσκολίες της εποχής του σε ό,τι είχε σχέση με τη χριστιανική πίστη όσο και γιατί ο λόγος του έχει διαχρονικό χαρακτήρα. Οι περίφημοι πέντε θεολογικοί του λόγοι θα μπορούσαν να θεωρηθούν τα μοναδικά, κατά κάποιον τρόπο, συστηματικά έργα του.
Στο πρόσωπό του συνδυάζεται το χριστιανικό βίωμα με την ελληνική παιδεία. Στο έργο του βλέπουμε τη σύζευξη φιλοσοφικής ορολογίας και χριστιανικής διδασκαλίας. Η πρώτη μεταπλάθεται, αποκτώντας νέο περιεχόμενο, από τη δεύτερη. Και οι δύο μαζί αποτελούν ένα οργανικό σύνολο. Η επίδραση που δέχτηκε ο Γρηγόριος από τη νεοπλατωνική διδασκαλία «περί καθάρσεως» γίνεται κατανοητή στα πλαίσια της σύζευξης αυτής. Θεωρεί την κάθαρση της ψυχής, του νου και του σώματος απαραίτητη προϋπόθεση για την πνευματική ανάβαση του ανθρώπου στον Θεό.
Στο παρόν σύγγραμμα αναλύεται η έννοια της «κάθαρσης» ως βαθμίδας ηθικής τελείωσης και θρησκευτικής ανάπτυξης του ανθρώπου από την παιδική και εφηβική του ηλικία, όπως την αντιλαμβάνεται και την εκθέτει στο έργο του ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.
Η προσέγγιση αυτής της έννοιας και η εμβάθυνση στο περιεχόμενό της μπορεί να συμβάλει καταλυτικά στην πνευματική τελείωση του σύγχρονου ανθρώπου.