Έχουμε μια αποστολή: Η διάπλαση του κόσμου είναι ο προορισμός μας –ΝΟVALIS
Ο Ρομαντισμός υπήρξε ένα λογοτεχνικό κίνημα αλλά και μια ηθική, ένας ερωτισμός και μια πολιτική. Αν
και δεν ήταν θρησκεία, ήταν όμως κάτι περισσότερο από μια αισθητική και μια φιλοσοφία: ένας τρόπος
του σκέπτεσθαι, του αισθάνεσαι, του αγαπάν, του αγωνίζεσθαι, του ταξιδεύειν. Ένας τρόπος να ζεις και
ένας τρόπος να πεθαίνεις. –OCTAVIO PAZ, 1974
ΟΙ ΡΟΜΑΝΤΙΚΟΙ ΚΗΡΥΣΣΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΚΑΘΕΔΡΙΑ της τέχνης απέναντι σε κάθε άλλη έκφανση του
πνευματικού η κοινωνικού βίου, την ορίζουν ως το χώρο της απόλυτης ελευθερίας του ατόμου.
Ωστόσο, ο γερμανικός Ρομαντισμός δεν νοείται μόνο ως λογοτεχνικό η καλλιτεχνικό κίνημα, αλλά
αυτοπροσδιορίζεται ως καινοτόμος τρόπος ζωής, σκέψης και δημιουργίας. Ο εκρομαντισμός του
κόσμου, στον οποίο καλούν οι Γερμανοί ρομαντικοί, είναι μια επανάσταση του πνεύματος, που αφορά
όλες τις πτυχές της διανόησης και δημιουργίας. Οι ρομαντικοί διαπλάθουν τον κόσμο όχι αλλάζοντάς
τον, αλλά προσκαλώντας σε μια διαφορετική πρόσληψή του.
Πίσω από το χαριτωμένο και συχνά ευτράπελο προσωπείο της ρομαντικής μυθοπλασίας κρύβεται
ένα ρηξικέλευθο πρόγραμμα, μια προγραμματική αντιπρόταση στην απογοητευμένη κοσμοαντίληψη
του Διαφωτισμού, η εξύμνηση της προσωπικής ελευθερίας και αυτοδιάθεσης και μια δριμύτατη
κριτική στις κοινωνικές συμβάσεις της εποχής. Ο γερμανικός Ρομαντισμός συνομιλεί και
διαφοροποιείται από τα συμφραζόμενα της εποχής του και θέτει προβληματισμούς που θα
απασχολήσουν τη θεωρία και τη λογοτεχνία του 20ου αιώνα.
Τη βαθιά καινοτόμα ρομαντική οπτική γωνία στον κόσμο και τα πράγματα παρουσιάζει αυτή η
μελέτη, η οποία φιλοδοξεί να εισαγάγει τον Έλληνα αναγνώστη στις θεωρητικές αρχές και τους
φιλοσοφικούς / ποιητολογικούς προβληματισμούς, καθώς και στις βασικές θεματικές και τους
τρόπους γραφής των Γερμανών ρομαντικών
Ως παράδειγμα της διαχρονικότητας του Ρομαντισμού, προτείνεται μια θεώρηση των κειμένων του
Γεώργιου Βιζυηνού «υπό ρομαντική οπτική γωνία», η σκιαγράφηση μιας εκλεκτικής συγγένειας. Η
γοητεία του θαυμαστού, τα απραγματοποίητα ταξίδια και οι ανεκπλήρωτοι έρωτες, η αρχή της
υπέρβασης και της ερμηνείας, που απαντούν στα κείμενα του Βιζυηνού, συνθέτουν το καθοριστικό
για το έργο του σχήμα της διαρκούς εναλλαγής μεταξύ προσδοκίας και απογοήτευσης – την αέναη
κίνηση του εκκρεμούς της ρομαντικής ειρωνείας.
Το φως του ήλιου είναι η λογική, όπως την εφαρμόζουμε με ευπρέπεια στις δραστηριότητές μας που
δεσμεύονται από τους όρους της πραγματικότητας. Η νύχτα όμως τους τυλίγει με έναν ευεργετικό
μανδύα και μας επιτρέπει με τον τρόπο αυτό να αντικρίσουμε, μέσα από τα άστρα, το σύμπαν των
δυνατοτήτων : είναι η ώρα των ονείρων. […] αυτή είναι η σχέση μεταξύ λογικής και φαντασίας· […]
ακόμα κι αν μοιάζουν εκ διαμέτρου αντίθετες, αποτελούν από κοινού την κινητήρια δύναμη της ύπαρξής
μας.
–AUGUST WILHELM SCHLEGEL
Σε έναν άνθρωπο που έχει κατακτήσει ένα συγκεκριμένο επίπεδο και παγκόσμιο εύρος σε μόρφωση και
καλλιέργεια, το εσωτερικό του είναι μια συνεχής αλυσίδα των πλέον ασύλληπτων επαναστάσεων.
–FRIEDRICH SCHLEGEL, 1797
Ο πραγματικός αναγνώστης οφείλει να είναι η προέκταση του συγγραφέα. –ΝΟVALIS
Αχ, νομίζουμε πως είμαστε ελεύθεροι, όμως οι συμπτώσεις μας παρασύρουν διαρκώς με τα χιλιάδες
λεπτοϋφασμένα νήματά τους.
–HEINRICH VON KLEIST, Απρίλιος 1801
Ο Θεός όποιον θέλει να ευνοήσει τον στέλνει στην ανοιχτωσιά του κόσμου.
–EICHENDORFF, . Ο χαρούμενος οδοιπόρος