ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ


«[...] Ωστόσο, πέραν από τις επί μέρους εντυπωσιακές αναλύσεις, η κύρια προσφορά του Δημήτρη Τσατσούλη συνίσταται στο γεγονός ότι εξετάζει με τρόπο ταυτόχρονα συστηματικό και πρωτότυπο όλες τις πτυχές της φωτογραφικής τέχνης, τονίζοντας τη σημασία που έχει η οπτική του φωτογράφου και συνδέοντας αυτή την οπτική με τη συγκεκριμένη ιστορική στιγμή και το κοινωνιο-οικονομικό πλαίσιο που προκύπτει».

Ζωή Σαμαρά, Καθηγήτρια ΑΠΘ - Το Βήμα της Κυριακής, 7/5/2000


«Ο Τσατσούλης καταφέρνει να εξηγήσει το ειδικό (τη δουλειά του Ραούλ Υμπάκ) δια του γενικού (του σουρρεαλιστικού κινήματος) αλλά και να οδηγήσει στην πληρέστερη κατανόηση του γενικού δια του ειδικού: απολύτως σύμφωνα, έτσι, με τη μεθοδολογική υπόδειξη του κοινωνιολόγου Λουσιέν Γκολντμάν, πριν από τριάντα χρόνια, στο βιβλίο του για την πολιτισμική δημιουργία στη σύγχρονη κοινωνία [...] Έτσι η μεθοδολογική ανακύκλωση [...] αποκτά στη μελέτη του Δ. Τσατσούλη μια υποδειγματική ολοκλήρωση. Διαβάζοντάς την, είμαι σίγουρος ότι κανείς δεν πρόκειται να ξανακοιτάξει με το ίδιο βλέμμα τις πιο απλές φωτογραφίες οικογενειακών χαρών - γαμήλιων ή γενεθλίων. Ούτε, βεβαίως, τις επιτηδευμένες διαφημιστικές φωτογραφίες οι οποίες, μολονότι οδηγούν τα πλήθη στη σκλαβιά της κατανάλωσης, έλκουν την καταγωγή και τους παιγνιώδεις συνειρμούς τους από το σουρρεαλιστικό κίνημα και τα εξόχως απελευθερωτικά του μηνύματα».

Πέτρος Μαρτινίδης, Καθηγητής ΑΠΘ - Νέα Εστία, τχ. 1740, Δεκέμβριος 2001


«[...] Η σύγκριση με το θέατρο, που επιχειρείται περιστασιακά, οδηγεί σε ορισμένες οξυδερκείς επισημάνσεις και ξαναθυμίζει τη διασταύρωση των μέσων που προγραμματικά επιδίωξαν οι υπερρεαλιστές [...] Η παρούσα εργασία δεν ανταποκρίνεται απλώς στον στόχο της, την ουσιαστική συμβολή στη μελέτη της υπερρεαλιστικής φωτογραφίας και, ειδικότερα, του έργου του Ubac. Παράλληλα, ανοίγει θεωρητικές διόδους προς άλλες μορφές της τέχνης του 20ού αιώνα και, παρουσιάζοντας τον σχετικό προβληματισμό των υπερρεαλιστών, εξηγεί αρκετούς από τους λόγους για τους οποίους η τέχνη οφείλει να κατέχει μια δυναμική θέση στη σύγχρονη κοινωνία. Το δύσκολο εγχείρημα του Τσατσούλη διασφάλισε πολύτιμα συμπεράσματα όχι μόνο για την κατανόηση του υπερρεαλισμού, μιας τέχνης συντελεσμένης, αλλά και για τη μεθοδική ανάγνωση ενός παρόντος υπό διαμόρφωση και την ανίχνευση ενός μέλλοντος που δείχνει να απειλείται».

Ελένα Κουτριάνου, Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου - Σύγκριση/Comparaison, τχ. 12, 2001.


«[...] Στη συνέχεια εντοπίζει τις παραμέτρους τις οποίες αξιοποιεί 'ισοπεδωτικά' ο σύγχρονος πολιτισμός υποβιβάζοντας τη φωτογραφία από πολυδύναμο κόσμο σε κάτοπτρο μονοσήμαντων αφηγήσεων. Με έρευνες στη Galerie Maeght του Παρισιού και το Musée de la Photographie του Βελγίου ο Τσατσούλης συμπλέκει ένα πλούσιο και συχνά 'αιρετικό' υλικό, προς την ευεπίφορη όσο και αυτοκαταστροφική ευρωπαϊκή κοινωνία του Μεσοπολέμου επιμένοντας στη γλώσσα της εικόνας, όσο και στις δυσκολίες, συνήθως λόγω ιδεοληψιών, ως προς την ανάγνωσή της [...] Το βιβλίο του Τσατσούλη αποτελεί αξιοπρόσεκτη ελληνική συμβολή στην ανάλογη διεθνή βιβλιογραφία, ενώ συγχρόνως εκτρέπει, από τη συνήθη ομφαλοσκοπία των ελληνοκεντρικών θεμάτων, τους ασχολούμενους με την ιστορία και τη θεωρία της Τέχνης».

Μάνος Στεφανίδης, Ιστορικός της Τέχνης,
Επικ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών - Ελευθεροτυπία, 16/6/2000


«Το βιβλίο αυτό αποτελεί την πλέον εκτεταμένη και εμπεριστατωμένη μελέτη πάνω στην υπερρεαλιστική φωτογραφία, έναν τομέα που έχει ερευνηθεί αρκετά στο εξωτερικό, αλλά μέχρι τώρα δεν έχει τύχει της ανάλογης προσοχής στην Ελλάδα [...] Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το κεφάλαιο στο οποίο αναλύεται η "βρώσιμη ομορφιά" της υπερρεαλιστικής φωτογραφικής εικόνας, η λειτουργία του στόματος, οι έννοιες της υποκατάστασης, της παραλλαγής και του μιμητισμού στη φύση, η αισθητική του "άμορφου", η λειτουργία του τερατώδους, καθώς και η "μετατόπιση από το ανθρώπινο στο ζωώδες", που αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα της "αντι-ανθρωπιστικής ιδεολογίας της σουρρεαλιστικής αναζήτησης».

Σωτήρης Λιόντος, Διαβάζω, τχ. 411, Οκτώβριος 2000


«[...] αυτές ακριβώς οι ιδιότητες-δυνατότητες της φωτογραφίας είναι που ερέθισαν τον Δημήτρη Τσατσούλη και τον ώθησαν στο πρωτότυπο, ιδιαιτέρως ενδιαφέρον και, το κυριότερο, επιτυχημένο εγχείρημα, να προσεγγίσει τη φωτογραφία - συγκεκριμένα τη σουρρεαλιστική φωτογραφία - κριτικά˙ ως φωτογραφικό δοκίμιο. Ως ένα χώρο, στο αυστηρό πλαίσιο του οποίου 'κωδικοποιείται και εγγράφεται ένα κόσμος και, εγγραφόμενος, καθίσταται σημείο του εαυτού του" ˙ ή, αλλιώς, ως ένα χώρο στο δεδομένο πλαίσιο του οποίου εγγράφεται μια πραγματικότητα "με το μολύβι του φωτός"».

Κώστας Γ. Παπαγεωργίου, Ελευθεροτυπία, 31/3/2000


«Με αφορμή το έργο των σουρρεαλιστών φωτογράφων ο Δημήτρης Τσατσούλης στρέφει τον αναγνώστη στην ανάλυση κάθε εικόνας, είτε πρόκειται για διαφήμιση, ρεπορτάζ, μόδα ή καλλιτεχνική φωτογραφία. Μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις, όμως η εικόνα -και ειδικότερα η φωτογραφία- απεικονίζει πάντα την πραγματικότητα;»

Μάνια Στάϊκου, Επενδυτής, 4-5/3/2000.


«Η ανάγνωση της φωτογραφικής απεικόνισης, η κωδικοποίηση και κατανόηση της λεκτικής και μη λεκτικής διάστασης της γλώσσας της εικόνας, είναι το βασικό ζήτημα το οποίο θέτει ο Δημήτρης Τσατσούλης [...] Σε μια εποχή όπου η εικόνα είναι δομικός λίθος του πολιτισμού, όπου ό,τι δεν είναι ορατό και δεν έχει εικόνα δεν υπάρχει, όπου το βάρος των λέξεων δεν αντισταθμίζει -όπως επανειλημμένα τονίζει ο Ignatio Ramonet- το σοκ που προκαλούν οι εικόνες διότι [...] η εικόνα εξαλείφει τον ήχο και το μάτι υπερισχύει του αυτιού, σε αυτήν την εποχή αναλφάβητος είναι εκείνος που δεν μπορεί να αναγνώσει, επομένως να ερμηνεύσει την εικόνα».

Ελπίδα Χλιμίντζα, Ημερησία, 10-11/6/2000


«Αν υποθέσουμε πως η φωτογραφία αναπαριστά πλήρως την πραγματικότητα, τότε πολύ εύκολα μέσω της φωτογραφίας μπορούν να μας κοροϊδέψουν [...] Στο βιβλίο αναλύονται λεπτομερώς γύρω στις 100 φωτογραφίες από διαφορετικές σκοπιές και έτσι δίνονται στον αναγνώστη τα εργαλεία για να επιχειρήσει τις προσωπικές του αναγνώσεις. Εξαιρετική δουλειά απ' όποια πλευρά κι αν τη δεις».

Χρήστος Σιάφκος, Ο Αδέσμευτος Τύπος της Κυριακής, 17/3/2000.


«[...] το βιβλίο αυτό είναι από τις λίγες επιστημονικές και τόσο άρτια εμπεριστατωμένες μελέτες στο χώρο της ελληνικής φωτογραφίας. Με εντυπωσιακή σε όγκο και εύρος θεματογραφίας βιβλιογραφία, είναι πλούσιο σε επεξηγήσεις, παραπομπές και υποσημειώσεις [...] Αν και η γραφή του είναι ιδιαίτερα πυκνή, η πολύ καλή χρήση της γλώσσας, η οποία ευτυχώς δεν μοιάζει να ακολουθεί την ξύλινη γλώσσα άλλων αντίστοιχων συγγραμμάτων, δεν αποθαρρύνει τον (εξ ορισμού ενημερωμένο) αναγνώστη. Πρόκειται για ένα πραγματικά χρήσιμο βιβλίο αναφοράς για όποιον ενδιαφέρεται να εντρυφήσει στη σουρεαλιστική εικόνα».

Αλεξάνδρα Μόσχοβη, Φωτογραφία. Περιοδικό για την εικόνα και
την τέχνη της, τχ. 1, Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2000.


«Με καίριες παρατηρήσεις αλλά και άπειρη γνώση του θέματος που διαπραγματεύεται ο συγγραφεύς μας παρέχει μια πλήρη και σφαιρική θεώρηση στον υπερρεαλισμό καθ' ολοκληρίαν αλλά και στον υπερρεαλισμό στη φωτογραφική τέχνη. Πρόκειται για μια άριστα δομημένη μελέτη που ο ειδικός και θα χαρεί και θα την βρει λίαν χρήσιμη και αποκαλυπτική».

Γιώργος Πετρόπουλος, Οδός Πανός, τχ. 110, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2000


«Έτσι η εργασία του -που έρχεται να εμπλουτίσει τη φτωχή ελληνική βιβλιογραφία- μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί η καλύτερη ως σήμερα ανάλυση της φωτογραφικής σουρεαλιστικής εικόνας και μια αναδρομή στην ιστορία της φωτογραφίας».

Ν. Ντ-ς, Ελευθεροτυπία, 17/3/2000


«Πολύτιμο και καλοδεχούμενο είναι ένα θεωρητικό βιβλίο για τη φωτογραφία στην ελλιπέστατη ακόμη βιβλιογραφία στα ελληνικά. Πόσο περισσότερο όταν αυτό το βιβλίο είναι γραμμένο από Έλληνα, τον Δημήτρη Τσατσούλη, και εκσυγχρονίζει το διάλογο γύρω από τα κρισιμότερα ζητήματα επικοινωνίας μέσω στατικών εικόνων».

Γιάννης Σκοπετέας, Φωτογράφος, τχ. 83, Απρίλιος 2000