*Αποστολή σε 2-4 εργάσιμες μέρες
Τιμή Λεμόνι: 17,92 €
Για τον Χαραλαμπίδη
Κριτικά κείμενα
Συγγραφή: · Άντης Περνάρης
Άντης Περνάρης
Άντης Περνάρης (Λευκωσία 1903-1980). Ψευδώνυμο του Ανδρέα Παυλίδη. Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Διδασκαλείο και εργάστηκε ως δάσκαλος. Από τους συντελεστές του περιοδικού "Πάφος" (1935-1947). Εξέδωσε ποιητικές συλλογές, θεατρικά κείμενα, μελέτες για τη λογοτεχνία και δημοσίευσε βιβλιοπαρουσιάσεις και κριτικές. Εκδόσεις ποιημάτων του: "Τα τραγούδια της θάλασσας" (1935), "Ρυθμοί της ζωής" (1938), "Έλεγοι και παιάνες" (1959), "Περιτελλόμεναις ώρες" (1969), "Τα πάθη τα σεπτά" (1974), "Προσφυγικοί ψαλμοί" (1979 "Επιδόρπια" (1981).
Άλκης Θρύλος
Άλκης Θρύλος (1896-1971). Ψευδώνυμο της Ελένης Νεγρεπόντη, συζύγου του Κώστα Ουράνη. Γεννήθηκε στην Αθήνα. Από νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με την κριτική. Συνεργάτις του περιοδικού "Νέα Εστία", κράτησε τη στήλη της θεατρικής κριτικής από το 1927 και ως το τέλος της ζωής της, ενώ συνεργάστηκε επίσης με το "Νουμά" του Ταγκόπουλου και την "Ακρόπολη" του Βλάση Γαβριηλίδη, τον "Πυρσό", το "Βωμό", την "Ελληνική Δημιουργία", την "Αρμονία", την "Καινούργια Εποχή" και άλλα έντυπα. Διετέλεσε μέλος της επιτροπής των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας, μέλος της καλλιτεχνικής επιτροπής του Εθνικού Θεάτρου και σύμβουλος της Ένωσης θεατρικών και μουσικών κριτικών, ενώ ίδρυσε την Ομάδα των Δώδεκα. Το 1969 αναγορεύτηκε πρόσεδρο μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, όπου και άφησε την περιουσία της. Ασχολήθηκε με το θέατρο ως συγγραφέας του μονόπρακτου έργου "Φλοίσβος", που παραστάθηκε το 1916, εξέδωσε επίσης κείμενα ταξιδιωτικών εντυπώσεων, κυρίως ωστόσο ασχολήθηκε με το δοκίμιο και την κριτική. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Ελένης Ουράνη βλ. Γεωργουσόπουλος Κώστας, "Θρύλος Άλκης", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό{, τ. 4, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και Χατζηφώτης Ι.Μ., "Θρύλος Άλκης", στη "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", τ. 7, Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Νικηφόρος Βρεττάκος
Ο Νικηφόρος Βρεττάκος (1912-1991) γεννήθηκε στο χωριό Κροκεές της Λακωνίας, δευτερότοκος γιος του Κωνσταντίνου Βρεττάκου και της Ευγενίας, το γένος Παντελεάκη. Τα μαθητικά του χρόνια πέρασε στις Κροκεές και το Γύθειο (το 1927 αποφοίτησε από το Ελληνικό Σχολείο του Γυθείου). Το 1928, σε ηλικία δεκάξι μόλις χρόνων, έδωσε δύο διαλέξεις στην Εμπορική Λέσχη Γυθείου με θέμα "Χριστιανισμός - Μαρξισμός". Το 1929 έφυγε για την Αθήνα για να σπουδάσει, δεν τα κατάφερε όμως, κυρίως λόγω οικονομικής ανέχειας (είχε προηγηθεί ασθένεια και χρεοκοπία του πατέρα του). Εγκαταστάθηκε στα Κάτω Πατήσια και με τη βοήθεια του παιδικού του φίλου Θαλή Στ. Κουτούπη προσλήφθηκε στην εταιρεία υδραυλικών έργων αποξήρανσης του έλους Τιρνάσου στη Λακωνία. Από το 1930 ως το 1931 έκανε διάφορες περιστασιακές, χειρωνακτικές κυρίως δουλειές για να κερδίσει τα προς το ζην, ενώ παράλληλα στράφηκε στη μελέτη από καθαρά προσωπικό ενδιαφέρον. Το 1932 κατατάχθηκε στο στρατό στην Τρίπολη για τέσσερις μήνες (καθώς ήταν προστάτης πολυμελούς οικογένειας). Το 1934 εργάστηκε ως γραφέας στις γενικές αποθήκες στρατού στον Πειραιά. Εκεί γνωρίστηκε με την Καλλιόπη Αποστολίδη, την οποία παντρεύτηκε τον ίδιο χρόνο και με την οποία απέκτησε μια κόρη τη Τζένη και ένα γιο τον Κώστα. Το 1935 εργάστηκε στα Μεταξουργία Νέας Ιωνίας και ένα χρόνο αργότερα ως ιδιωτικός υπάλληλος και ως εργάτης υφαντουργείου. Το 1938 διορίστηκε στο Υπουργείο Εργασίας με παρέμβαση του φίλου του Θέμου Αμουργή. Το 1940 στρατεύτηκε στην πρώτη γραμμή και κινδύνεψε να σκοτωθεί στο ύψωμα της Κλεισούρας. Το 1941 μετά από διάλυση του Συντάγματος στο οποίο υπηρετούσε επέστρεψε στην Αθήνα με τα πόδια. Η ημερολογιακές σημειώσεις του από αυτή την περίοδο αποτέλεσαν τη βάση του βιβλίου του Το αγρίμι. Από το 1942 ως το 1944 συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, οργανώθηκε στο Ε.Α.Μ. και γράφτηκε στο Κ.Κ.Ε. Την περίοδο εκείνη πέθανε ο πατέρας του και η ταφή του έγινε στην Πλούμιτσα. Το 1946 προσλήφθηκε ως γραφέας στον Οικονομικό Συνεταιρισμό Εκτελωνιστών του Πειραιά. Τον ίδιο χρόνο υπέγραψε τη διαμαρτυρία των ελλήνων λογοτεχνών "Προς τη Δ’ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων και τη Διεθνή Κοινή Γνώμη: Περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την Δημοσίαν Τάξιν και την ακεραιότητα της χώρας". Το 1948 γνωρίστηκε με τον Άγγελο Σικελιανό, φίλο του μέχρι το τέλος της ζωής του. Το 1958, μετά το ταξίδι του στη Ρωσία κυκλοφόρησε το βιβλίο του "Ο ένας από τους δύο κόσμους", με αφορμή το οποίο κατηγορήθηκε (μαζί με τους Γιάννη Ρίτσο και Μάρκο Αυγέρη) για παράβαση του Ν.509. Το 1949 εξέδωσε το λυρικό δοκίμιο "Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου", εξαιτίας του οποίου διαγράφτηκε από το ΚΚΕ και απομακρύνθηκε από το περιοδικό "Ελεύθερα Γράμματα", στο οποίο ήταν διευθυντής. Τότε γνωρίστηκε με την Τατιάνα Γκρίτση - Μilliex και τον Roger Milliex, με τους οποίους συνδέθηκε φιλικά. Το 1954 η γυναίκα του απολύθηκε από τη θέση της στον Ο.Λ.Π. λόγω των πολιτικών της φρονημάτων. Κατά το σχολικό έτος 1955-1956 αναγκάστηκε να εργαστεί σε σχολείο των Ιωαννίνων. Μετά από προσφυγή στο Συμβούλιο Επικρατείας επέστρεψε στην παλιά της θέση. Το 1955 ο Βρεττάκος εκλέχτηκε στο Δήμο Πειραιά (1955-1959). Σημαντική υπήρξε η συμβολή του από τη θέση αυτή στην πολιτιστική αναβάθμιση της πόλης (ίδρυση Πειραϊκού Θεάτρου του Δημήτρη Ροντήρη, Ιστορικού Αρχείου, Φιλαρμονικής Πειραιώς, Δημοτικής Πινακοθήκης). Το 1957 ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση μαζί με τους Στρατή Μυριβήλη, Άγι Θέρο, Λ.Κουκούλα κ.α. στα πλαίσια της Παγκόσμιας Συνάντησης Δημοκρατικής Νεολαίας, προσκεκλημένος των σπουδαστών της Μόσχας. Στη Μόσχα γνωρίστηκε με τη γυναίκα του Μαξίμ Γκόρκυ. Το 1961 επισκέφτηκε τον τάφο του πατέρα του στην Πλουμίτσα. Το 1962 διαλύθηκε ο Συνεταιρισμός Εκτελωνιστών και ο Βρεττάκος έμεινε άνεργος. Το 1964 εργαζόταν ως ιματιοφύλακας στο Εθνικό Θέατρο με παρέμβαση του Λουκή Ακρίτα. Μετά το πραξικόπημα του 1967 ο Βρεττάκος αυτοεξορίστηκε στην Ελβετία από όπου ταξίδεψε ανά την Ευρώπη (Βουκουρέστι, Βενετία, Δαλματικές ακτές, Ζάγκρεμπ, Ρώμη, Παρίσι, Βirmingham, Λονδίνο, Παλέρμο, Μόναχο). Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ευρώπη συμμετείχε σε ραδιοφωνικές εκπομπές και σε φεστιβάλ ποίησης, τιμήθηκε από τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, και επεξεργάστηκε το αυτοβιογραφικό κείμενο "Οδύνη" που εκδόθηκε το 1969 στη Νέα Υόρκη. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1974 και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Το καλοκαίρι του 1991 επισκέφτηκε την Πλούμιτσα με τη γυναίκα, την κόρη του και την οικογένειά της. Εκεί πέθανε τον Αύγουστο από καρδιακή ανακοπή. Η κηδεία του έγινε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών με δημόσια δαπάνη. Η πρώτη εμφάνιση του Νικηφόρου Βρεττάκου στο χώρο της λογοτεχνίας πραγματοποιήθηκε το 1929 με τη δημοσίευση κάποιων πρωτόλειων ποιημάτων του από τα μαθητικά του χρόνια με τίτλο Κάτω από σκιές και φώτα (εκδόθηκαν το 1933). Ως το 1940 εξέδωσε έξι συλλογές, τις οποίες συγκέντρωσε στον τόμο "Γκριμάτσες του ανθρώπου". Ακολούθησαν πολλές ποιητικές συλλογές ως το 1951 (χρονιά θεωρούμενη ως δεύτερο ορόσημο στην καλλιτεχνική του πορεία), που εξέδωσε το δεύτερο συγκεντρωτικό τόμο με ποιήματά του με τίτλο "Τα ποιήματα 1929-1951". Από την περίοδο αυτή αναφέρουμε ενδεικτικά την ποιητική συλλογή του "Πλούμιτσα" (1950), ενδεικτική της στροφής του Βρεττάκου από το νεανικό λυρισμό προς την απλή και έντονα δραματική γραφή. Ακολούθησε η τρίτη και ωριμότερη περίοδος της δημιουργίας του, όπου επιχείρησε μια εξισορρόπηση των λυρικών και δραματικών στοιχείων στην υπηρεσία του ηθικού και κοινωνικού προβληματισμού του. Σημειώνονται τα έργα του "Στον Ρόμπερτ Όπενχάιμερ" (1954), "Το βάθος του κόσμου" (1961), "Ο διακεκριμένος πλανήτης" (1983), "Συνάντηση με τη θάλασσα" (1991). Ασχολήθηκε επίσης με την πεζογραφία , την κριτική (το 1960 εξέδωσε τη μελέτη "Νίκος Καζαντζάκης. Η αγωνία του και το έργο του") και τη δημοσιογραφία. Από το 1946 ως το 1949 εργάστηκε στο περιοδικό "Ελεύθερα Γράμματα" (αρχικά στη στήλη του βιβλίου, στη συνέχεια ως αρχισυντάκτης, εκδότης και διευθυντής). Ακολούθησαν συνεργασίες του με τα περιοδικά και τις εφημερίδες "Προοδευτική Αλλαγή" (1951, με το ψευδώνυμο Θυμόσοφος), "Ελληνικά Χρονικά" (1952-1954), "Επιθεώρηση Τέχνης" (1956), "Ανεξάρτητος Τύπος" (1958), "Επιστήμη και Ζωή" (1959), "Δρόμοι της Ειρηνης" (1961), "Κόσμος" (1962), "Ελευθεροτυπία" (1975). Τιμήθηκε με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1940, 1956, 1982), το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1974), το βραβείο Knocken και το βραβείο της Εταιρείας Σικελικών Γραμμάτων και Τεχνών (1980), το Αριστείο Γραμμάτων από την Ακαδημία Αθηνών (1982), το βραβείο του τίμιου Σταυρού του Απόστολου και Ευαγγελιστού Μάρκου από του Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής (1984), το μετάλλιο Χρυσός Πήγασος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (1989). Υπήρξε μέλος της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού των Νέων Ελλήνων Λογοτεχνών. Προτάθηκε τέσσερις φορές για το βραβείο Νοbel λογοτεχνίας Τιμήθηκε από πολλούς δήμους ανά την Ελλάδα, ανακηρύχτηκε επίτιμος πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών μαζί με το Γιάννη Ρίτσο και το Γιώργο Βαλέτα (1984), επίτιμος Πρόεδρος της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών του Πειραιά, επίτιμο μέλος του Παρνασσού , μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1991). Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νικηφόρου Βρεττάκου βλ. Αλέξανδρος Αργυρίου, "Βρεττάκος Νικηφόρος", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 2, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984, Γεωργία Κακούρου - Χρόνη, "Χρονολόγιο Νικηφόρου Βρεττάκου", στο "Μνήμη του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου (1912-1991)", επιμ. Π.Δ. Μαστροδημήτρης, Αθήνα, 1993 και Αλέξης Ζήρας, "Βρεττάκος Νικηφόρος" στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα, Πατάκης, 2007, σ. 333-334. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Άγγελος Φουριώτης
Μανώλης Γιαλουράκης
Ο κριτικός και πεζογράφος Μανώλης Γιαλουράκης (1921-1987) γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου και έζησε μέχρι το 1965. Για πολλά χρόνια εργάστηκε ως δημοσιογράφος στην αλεξανδρινή εφημερίδα "Ταχυδρόμος". Το 1965 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Έγραψε μυθιστορήματα, δοκίμια και ταξιδιωτικά για τα οποία και διακρίθηκε. Έχει τιμηθεί δύο φορές με το Κρατικό Βραβείο, για το ταξιδιωτικό του έργο "Κρήτη" (1960) και για το βιβλίο "Καβάφης, από τον Πρίαπο στον Μαρξ" (1975). Στον τόπο καταγωγής του, τη Βουλισμένη της Κρήτης, έχει δημιουργηθεί προς τιμήν του η "Γιαλουράκειος Βιβλιοθήκη".
Αλέκος Κωνσταντινίδης
Ε. Μαυρουδής
Δημήτρης Π. Κωστελένος
Πέτρος Λιμπέρης
Γιώργος Ριζόπουλος
Δημοσιογράφος και λογοτέχνης (Αλεξανδρούπολη, 1935 - Αθήνα, 1964). Μετά το Γυμνάσιο, πέρασε ένα διάστημα της ζωής του στην Κατερίνη. Το 1990 η Δημοτική Βιβλιοθήκη του Δήμου Κατερίνης εξέδωσε τη συγκεντρωτική έκδοση των "Ποιημάτων" του, σε επιμέλεια Χρίστου Λ. Τσολάκη.
Ανδρέας Παστελλάς
Κ. Βαξεβανάκης
Τάκης Δόξας
Χρίστος Ριζόπουλος
Θεοδόσης Πυλαρινός
Ο Θεοδόσης Πυλαρινός είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (Κέρκυρα), όπου διδάσκει νεοελληνική φιλολογία και ιστορία του γλωσσικού ζητήματος. Έχει δημοσιεύσει μελέτες στα περισσότερα σύγχρονα λογοτεχνικά περιοδικά. Είναι σύμβουλος έκδοσης και επιμελητής του λογοτεχνικού περιοδικού "Πόρφυρας" και επιστημονικός υπεύθυνος των "Κερκυραϊκών Χρονικών". Επιμελήθηκε διάφορους αφιερωματικούς τόμους και ειδικά τεύχη των περιοδικών "Πόρφυρας" και "Πάροδος". Για το βιβλίο του "Μεθιστορία, μύθος και ιστορία στην ποίηση" του Κυριάκου Χαραλαμπίδη τιμήθηκε στην Κύπρο με το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου.
Τάκης Κ. Παπατσώνης
Τ.Κ. Παπατσώνης (1895-1976). Ο Τ[άκης] Παπατσώνης γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του Κωνσταντίνου Παπατσώνη και της Αικατερίνης το γένος Πρασσά. Μαθήτευσε στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών και το 1913 δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα στην εφημερίδα Ακρόπολις. Σπούδασε Νομική και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ως το 1920 και το 1927 παρακολούθησε μαθήματα οικονομικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Από το 1914 και για σαράντα χρόνια εργάστηκε στο Υπουργείο Οικονομικών φτάνοντας ως τη θέση του Γενικού Γραμματέα. Το 1928 έμεινε για μήνες στο Άγιο Όρος. Το 1932 παντρεύτηκε την Ευανθία Εμπεδοκλή με την οποία απέκτησε μια κόρη. Ταξίδεψε πολύ σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του και λόγω της εργασίας του και από προσωπικό πάθος (ενδεικτικά αναφέρονται εδώ τα ταξίδια του στο Βελιγράδι, την Κωνσταντινούπολη, την Ιταλία, την Πράγα, την Ελβετία, τη Γαλλία, το Βερολίνο, τη Δρέσδη, την Αγγλία, την Ισπανία, το Βουκουρέστι, τη Βέρνη, τα Καρπάθια, τη Νέα Υόρκη, την Κούβα, το Σικάγο, το Σαν Ντιέγο). Διετέλεσε αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εμπορικής Τράπεζας (1941), Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Πινακοθήκης (1953-1964), Αντιπρόεδρος στο Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Θεάτρου (1955-1964), Αντιπρόεδρος και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αισθητικής (1963 και 1966 αντίστοιχα). Τιμήθηκε με το γαλλικό παράσημο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής (1920) και με το πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1963). Το 1967 έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Πέθανε στην Αθήνα. Η πρώτη έκδοση ποιημάτων του Παπατσώνη πραγματοποιήθηκε το 1934 με την Εκλογή Α΄. Είχε προηγηθεί η δημοσίευση της πρώτης ελληνικής μετάφρασης της Έρημης Χώρας του Τόμας Έλλιοτ από τον Παπατσώνη στο περιοδικό Κύκλος και με τίτλο Ερημότοπος. Από το 1935 και για πέντε χρόνια συνεργάστηκε με την εφημερίδα Καθημερινή, όπου δημοσίευσε κριτικά δοκίμια. Το 1944 εξέδωσε την Ursa Minor . Ακολούθησαν η Εκλογή Β΄ (1962), το οδοιπορικό Άσκηση στον Άθω (1963), το ταξιδιωτικό κείμενο Μολδοβλαχικά του Μύθου, οι μελέτες Friedrich Holderlin, 1970-1843-1970 και Εθνεγερσία: Σολωμός, Κάλβος, και οι συλλογές δοκιμίων Ο Τετραπέρατος κόσμος (δυο τόμοι) και Όπου ην κήπος. Ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση και συνεργάστηκε με τα περιοδικά Ελλάς, Οι Νέοι, Λόγος, Λύρα, Μούσα, Πειθαρχία, Πρωτοπορία, Ρυθμός, Νέα Γράμματα, Νέα Εστία, Ελεύθερα Γράμματα, Χρονικά Αισθητικής κ.α. Ο Τάκης Παπατσώνης τοποθετείται από τους ιστορικούς της λογοτεχνίας στην ποιητική γενιά του τριάντα, ως μια ιδιαίτερη όμως περίπτωση που υπερβαίνει τις όποιες κατηγοριοποιήσεις. Υπήρξε ένας από τους εισηγητές του ελεύθερου στίχου στη μοντέρνα ελληνική ποίηση. Το ποιητικό του έργο χαρακτηρίζουν ποικίλες δημιουργικά αφομοιωμένες επιδράσεις και έντονα προσωπικό ύφος στα πλαίσια του μυστικιστικού και θεολογικού στοχασμού του. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Τάκη Παπατσώνη βλ. Άγρας Τέλλος, «Παπατσώνης Τάκης», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια 19. Αθήνα, Πυρσός, 1932, Γιάκος Δημήτρης, «Παπατσώνης Τάκης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 11. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Μουντές Μ., «Μικρό βιογραφικό διάγραμμα του Τάκη Παπατσώνη», Νέα Εστία 100, ετ.Ν΄, 15/11/1976, αρ.1185, σ.1484-1485, Φραντζή Άντεια, «Παπατσώνης Τάκης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 8. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988, και Τετράδια Ευθύνης 1. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Όλγα Παπαστάμου
Στέφος Πέτρου
Κύπρος Χρυσάνθης
Κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα στην κυπριακή λογοτεχνία, που ουσιαστικό συνιστά παράμετρο της γενικής νεοελληνικής γραμματείας μόνο με γεωγραφικό περιεχόμενο, δύο συγγραφείς κυριάρχησαν ισοδύναμα ως κορυφαίες μορφές, ο Κώστας Μόντης και ο Κύπρος Χρυσάνθης. Και οι δύο επιδόθηκαν με την ίδια επιτυχία στην ποίηση αλλά και στη λογοτεχνία. Ο Κύπρος Χρυσάνθης (1915-1998) υπήρξε γενικότερα μια σημαντική μορφή όχι μόνο της φιλολογικής αλλά και της κοινωνικής και εθνικής ζωής της Κύπρου. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και άσκησε το επάγγελμα αυτό ως κοινωνικό λειτούργημα, με ανθρωπιά και υψηλό αίσθημα καθήκοντος. Η ποίησή του διαπνέεται από αγάπη για την Ελλάδα, ενώ συγκινεί και γοητεύει με τη λυρική της έξαρση. Ασχολήθηκε σχεδόν με όλα τα είδη του λόγου. Τα πεζογραφήματά του, χωρίς αφηγηματικό φόρτο, αφηγούνται κυρίως ανθρώπινες ιστορίες της κυπριακής ζωής. Ιδιαίτερα τον συγκίνησαν τα δραματικά γεγονότα που ξεδιπλώθηκαν με την τουρκική εισβολή. Για πολλά χρόνια διηύθυνε το περιοδικό "Κυπριακά Γράμματα", του οποίου την έκδοση συνεχίζει μετά το θάνατό του η αφοσιωμένη σύζυγός του. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κύπρου Χρυσάνθη, βλ. Αλέξης Ζήρας, "Χρυσάνθης Κύπρος", στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα, εκδόσεις Πατάκη, 2007.
Στέφανος Ζ. Ζυμπουλάκης
Αδ. Παπαδήμας
Φίλων Αιθικός
Γιάννης Αναπλιώτης
Ο Γιάννης Αναπλιώτης γεννήθηκε το 1908 στην Καλαμάτα όπου τελείωσε και τις εγκύκλιες σπουδές του. Από το 1928, όταν ήταν ακόμη μαθητής είχε επιδοθεί στην ποίηση. Πρωτοεμφανίστηκε το 1927 στο περιοδικό "Μπουκέτο" με ένα φυσιολατρικό ποίημά του με τον τίτλο "Χειμώνας". Το 1928 συνεργάσθηκε στην έκδοση του "Καλαματιανού ημερολογίου" και το επόμενο έτος εξέδωσε, με μια ομάδα νέων, το περιοδικό "Ελεύθερη σκέψη", το οποίο αποτέλεσε σταθμό στην Πνευματική Ζωή της Μεσσηνίας. Από το 1929 εισήλθε οριστικώς στην δημοσιογραφία ως τακτικός συνεργάτης των καλαματιανών εφημερίδων "Σημαία" και "Μεσσηνία", όπου δημοσίευσε καμπάνιες, φιλολογικές επιφυλλίδες, ποιήματα, χρονογραφήματα και κριτικά σημειώματα. Το 1932 έγινε αρχισυντάκτης στην εφημερίδα "Λαϊκή Φωνή" Καλαμάτας. Παραλλήλως δημοσίευσε φιλολογικά του κείμενα σε διάφορα περιοδικά. Επίσης δημοσίευσε κι ένα διήγημά του στο Ημερολόγιο "Αυγή" του Πύργου Ηλείας. Το 1936 ανέβασε στη σκηνή το πρώτο θεατρικό του έργο "Μοιραίοι" με το θίασο Ρούσου-Κουκούλη, το οποίο σημείωσε μεγάλη επιτυχία και έγινε ευμενέστατα δεκτό από την κριτική. Το ίδιο έτος εγκατέλειψε την Καλαμάτα και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ανέλαβε την αρχισυνταξία της εφημερίδας "Πατρίς" των Αθηνών και τη θέση αυτή διατήρησε μέχρι τη δικτατορία του Μεταξά (4 Αυγούστου 1936) η οποία έκλεισε την εν λόγω εφημερίδα. Το 1937 επανήλθε στην Καλαμάτα κι έγινε αρχισυντάκτης στην εφημερίδα "Θάρρος". Το 1938 έλαβε μέρος στην έκδοση του "Μεσσηνιακού έτους", το οποίο εξέδωσε ο "Σύλλογος προς Διάδοσιν των Γραμμάτων" (Α' Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών), ως μέλος της πενταμελούς συντακτικής επιτροπής αυτού. Το επόμενο έτος ανεβάζεται στη σκηνή, από το θίασο Μίστου Χαντά, το δεύτερο θεατρικό του έργο "Κρίσιμη Στιγμή", το οποίο σημείωσε επίσης μεγάλη επιτυχία. Από τον πόλεμο του 1940 και ύστερα συνεργάσθηκε σε πολλές αθηναϊκές εφημερίδες ως ανταποκριτής τους στη Μεσσηνία, όπως με την "Καθημερινή", τον "Ελεύθερο Λόγο", το "Εμπρός", την "Ελληνική Ημέρα", το "Βήμα", τα "Νέα", την "Πρωία", το "Έθνος" και άλλες, καθώς και με το Αγγλικό Πρακτορείο Ειδήσεων "Ρώϋτερ". Το 1947 επιμελήθηκε την έκδοση του βιβλίου "Η Καλαμάτα και η Επανάστασις του '21" στη σειρά των εκδόσεων του "Συλλόγου προς Διάδοσιν των Γραμμάτων". Από το 1948 μέχρι του θανάτου του εργάστηκε ως αρχισυντάκτης στη "Σημαία" Καλαμάτας, όπου και έγραφε κριτική βιβλίου. Επίσης είχε την επιμέλεια των περιοδικών "Αρχείο Μεσσηνίας" (Ιστορία, λαογραφία, αρχαιολογία) της Ιερά Μητροπόλεως Μεσσηνίας και "Μεσσηνιακά Χρονικά" της Νομαρχίας Μεσσηνίας. Παραλλήλως ασχολήθηκε με ιστορικές και λαογραφικές μελέτες. Το 1958 εξέδωσε το ιστορικό-λογοτεχνικό βιβλίο "Στα χρόνια της Κουγκέστας: Η Καλαμάτα στη Φραγκοκρατία" πάλι με πρωτοβουλία του "Συλλόγου προς Διάδοσιν των Γραμμάτων", το οποίο έτυχε ευμενέστατης υποδοχής τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό και εύφημου μνείας μετά διπλώματος της Ακαδημίας Αθηνών. Η προσφορά του Γιάννη Αναπλιώτη στην ιστορική έρευνα και τα ελληνικά γράμματα είναι σημαντικότατη και πολύπλευρη. Τα ιστορικά και αρχαιολογικά μελετήματά του έδωσαν αφορμές και χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές για περαιτέρω έρευνες από τον άγγλο αρχαιολόγο Mr. R. Hope Simson, τον ομότιμο καθηγητή της ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ακαδημαϊκό Σωκράτη Κουγέα, τον καθηγητή Σ. Μέρτζιο και άλλους. Τέλος, ο Γιάννης Αναπλιώτης συνεργάστηκε στα ¨Μεσσηνιακά Γράμματα" της Λαϊκής Βιβλιοθήκης Καλαμάτας, στην "Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά" του Παπαχριστοφίλου, στην "Φιλολογική Πρωτοχρονιά" της Σόνιας Ολλανδέζου και στη "Μεγάλη Πελοποννησιακή Εγκυκλοπαίδεια", όπου δημοσιεύθηκαν πολλά άρθρα του όπως επίσης και στο περιοδικό "Ιστορία". Απεβίωσε στην Καλαμάτα το 1976.
Νάγια Κ. Ρούσου
Κώστας Στολίγκας
Ο Κώστας Στολίγκας γεννήθηκε το 1917 στη Δράμα και πέθανε το 1981 στην Αθήνα όταν χτυπήθηκε από την επάρατο ασθένεια. Είναι το προ τελευταίο παιδί μιας πολυμελούς πατριαρχικής οικογένειας από τα Ζαγοροχώρια της Ηπείρου που αποτελούνταν από πέντε αγόρια και τρία κορίτσια. Φιλομαθής κι επιδέξιος χειριστής του λόγου, με φιλολογικά εφόδια πανεπιστημιακά, αφού σπούδασε στο παιδαγωγικό τμήμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, γρήγορα απορροφήθηκε από τον τύπο της συμπρωτεύουσας κι αργότερα της Αθήνας. Ήταν συνεργάτης στην αρχή κι αργότερα αρχισυντάκτης στις εφημερίδες «Λαϊκή Φωνή», «Θεσσαλονίκη», «Αθηναϊκή», «Ελευθερία», «Δημοκρατικό τύπο», «Εξόρμηση», κλπ. Ήταν όμως συγχρόνως συνεργάτης περιοδικών και επαρχιακών εφημερίδων. Δούλεψε και στο ραδιόφωνο, στη γνωστή ΥΕΝΕΔ, με εκπομπές που έκαναν επιτυχία. Για τρία χρόνια, 1970-72, θα διευθύνει τη μηνιαία επιθεώρηση τέχνης και πνευματικού προβληματισμού, τη «Δημιουργία», ένα αξιόλογο πνευματικό περιοδικό υψηλής στάθμης με εκδότη τον Ι. Τσοκόπουλο. Τα άρθρα του Κ. Σ. μεστά πνευματικότητας και τόλμης σε μια περίοδο λογοκρισίας μιλούσαν για «αποκατάσταση πολιτικής, προσωπικής και πνευματικής ελευθερίας» (τεύχος 10 σελ.3 1 & 2 /1971) Έγραψε ποίηση, μυθιστόρημα και θέατρο. Ένα μεγάλο κομμάτι του έργου του παραμένει και σήμερα ανέκδοτο και σκόρπιο σε εφημερίδες και περιοδικά.
Άνθος Λυκαύγης
Νίκος Σπανός
Ανθολογία: · Θεοδόσης Πυλαρινός
Θεοδόσης Πυλαρινός
Ο Θεοδόσης Πυλαρινός είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (Κέρκυρα), όπου διδάσκει νεοελληνική φιλολογία και ιστορία του γλωσσικού ζητήματος. Έχει δημοσιεύσει μελέτες στα περισσότερα σύγχρονα λογοτεχνικά περιοδικά. Είναι σύμβουλος έκδοσης και επιμελητής του λογοτεχνικού περιοδικού "Πόρφυρας" και επιστημονικός υπεύθυνος των "Κερκυραϊκών Χρονικών". Επιμελήθηκε διάφορους αφιερωματικούς τόμους και ειδικά τεύχη των περιοδικών "Πόρφυρας" και "Πάροδος". Για το βιβλίο του "Μεθιστορία, μύθος και ιστορία στην ποίηση" του Κυριάκου Χαραλαμπίδη τιμήθηκε στην Κύπρο με το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου.
Υπεύθυνος Σειράς: · Σάββας Παύλου
Σάββας Παύλου
Ο Σάββας Παύλου γεννήθηκε το 1951 στη Λευκωσία. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κύπρου (τίτλος της διατριβής του: "Σεφέρης και Κύπρος"). Εργάζεται ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση της Κύπρου. Τον Σεπτέμβριο του 2000 ορίστηκε επιθεωρητής φιλολογικών μαθημάτων και τον Σεπτέμβριο του 2004 πρώτος λειτουργός εκπαίδευσης. Είναι συνεκδότης του περιοδικού "Μικροφιλολογικά". Κείμενά του έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά και εφημερίδες της Ελλάδας ('Νέα Εστία", "Αντί", "Άρδην", "Καθημερινή" κ.ά.) και της Κύπρου ("Ακτή", "Σημερινή", "Πολίτης", "Τα Νέα" κ.ά.).
Έκδοση: Σεπτέμβριος 2009 από "Αιγαίον"
Σελ.:442 (21χ13), Μαλακό εξώφυλλο, ISBN: 9963-596-44-4
Θέμα: "Νεοελληνική ποίηση - Ερμηνεία και κριτική"
[...] Ο παρών τόμος δεν είναι γραμμένος για την αποτίμηση του έργου του Χαραλαμπίδη, εργασία που σε γενικές γραμμές έχει ήδη γίνει και στην οποία προστίθενται συνεχώς νέες μελέτες ή βιβλία, αλλά για τη δημοσίευση σε σώμα των κριτικών κειμένων, υπό τις ποικίλες μορφές που μπορεί να λάβει η κριτική, από την απλή κριτική παρουσίαση και τη διάσπαρτη, κριτική πάντα, πληροφορία έως το σοβαρό μελέτημα ή και το επιστημονικό βιβλίο και περαιτέρω, για μια αποτίμηση της κριτικής αυτής, μια άτυπη κριτική των συγκεκριμένων κριτικών. Στόχος, να φανεί η ποιητική εμβέλεια, οι τρόποι πρόσληψης του έργου του ποιητή, τα κριτικά είδη, η σύνθεση των κριτικών, ανά συλλογή αλλά και συνολικά, με σύντομες ερμηνείες των συνθηκών κάθε εποχής αλλά και των εκάστοτε κριτικών συνηθειών.
Ο όγκος των κριτικών μελετημάτων, επικαιρικών, αναλυτικών, ερμηνευτικών, αντιρρητικών και αποτιμητικών της δουλειάς του Χαραλαμπίδη είναι μεγάλος, ανάλογος της γενικής αναγνώρισης του έργου του. Ωστόσο, το μέγιστο μέρος αυτών έχει περιληφθεί στον παρόντα τόμο, γεγονός που τον καθιστά χρηστικό εργαλείο τόσο για τον ειδικό (πανεπιστημιακό, ερευνητή της λογοτεχνίας κ.λπ.) όσο και για τον φιλόλογο, που μπορεί να επιλέξει το κατά περίπτωση ουσιώδες για τη διδασκαλία του και ταυτόχρονα να κατανοήσει το γενικό, την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, για την κρυστάλλωση της εικόνας της εποχής και των κοινωνικών συνθηκών που έζησε ο ποιητής, καθώς και για τον καλό αναγνώστη της λογοτεχνίας, που μπορεί να ανακαλύψει κείμενα βοηθητικά για την ερμηνεία των ποιημάτων, αφού ο Χαραλαμπίδης είναι ποιητής με βάθος και εύρος, δύσκολος δηλαδή, αν δεν διαθέτει ο αναγνώστης του λίγες έστω καίριες οδηγίες για την ευκολότερη πρόσβαση σ' αυτά.
[...]
(από την εισαγωγή του βιβλίου)
(2023) Το χρονικό του απογεύματος, Κουκκίδα
(2005) Χρονολόγια, Γαβριηλίδης
(2000) Ώχρα, Το Ροδακιό
(1997) Έρευνα και διάσωση στη θάλασσα, Τζέι & Τζέι Ελλάς
(1993) Μαθαίνω γραφή και ανάγνωση, Μαλλιάρης Παιδεία