Η μελέτη αυτή επιχειρεί να συμβάλλει στην έρευνα του φαινομένου της εθελοντικής κοινωνικής συσσωμάτωσης με έμφαση στη μελέτη των πρώτων σωματειακών οργανώσεων (αδελφοτήτων και εργατικών συνδέσμων) που έδρασαν στην Κεφαλονιά στα τέλη του 19ου - αρχές του 20ού αι. Στοχεύει στο να αναδείξει τη διαλεκτική σχέση της γενικής με την τοπική ιστορία.

Μέσα από τους κανονισμούς, τις λογοδοσίες, τα πρακτικά συνεδριάσεων, τους λόγους των εγκαινίων των συλλόγων, τον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο αλλά και τη σύγχρονη βιβλιογραφία εξετάζεται το ιδεολογικό υπόβαθρο της συγκρότησης τους σε συνάρτηση με την κοινωνική και οικονομική κατάσταση της περιόδου. Ανιχνεύονται τα αίτια που υπαγόρευσαν τη σύσταση των συλλόγων, εντοπίζονται οι σκοποί και οι στόχοι τους, ερευνάται η κοινωνική προέλευση της διοίκησης και των μελών και αναδεικνύεται η δράση τους. Σκιαγραφείται, επίσης, ο τρόπος διοίκησης και λειτουργίας τους, οι πηγές άντλησης των οικονομικών τους πόρων, ενώ παράλληλα διερευνάται ο αντίκτυπος της ίδρυσης και δράσης των σωματειακών οργανώσεων στον τοπικό Τύπο και στην κοινωνία. Εξετάζονται οι σχέσεις μεταξύ των συλλόγων, μελετώνται τα πιθανά αίτια που οδήγησαν στην μετεξέλιξη, αναστολή ή παύση της λειτουργίας τους και επιχειρείται μια συνολική αποτίμηση της επίτευξης των στόχων τους.