Ένα ακόμη βιβλίο παιδαγωγικής αλλά και ιστορικής σημασίας που αφορά τη μελέτη και την ιστορία διδασκαλίας της αρμονίας σάς παρουσιάζουμε σε μετάφραση στην ελληνική γλώσσα. Πρόκειται για τον "Οδηγό για την πρακτική μελέτη της αρμονίας" όπως είναι και ο πλήρης τίτλος του εγχειριδίου αρμονίας του Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόβσκυ.

Το βιβλίο γράφτηκε το καλοκαίρι (Ιούλιος - Αύγουστος) του 1871 όταν ο Τσαϊκόβσκυ ήταν 31 ετών και κυκλοφόρησε στη Μόσχα το 1872 από τις εκδόσεις "Γιούργκενσον". Αποτελεί το πρώτο χρονολογικά εγχειρίδιο αρμονίας που γράφτηκε στη ρωσική γλώσσα πάνω σ' αυτό το γνωστικό αντικείμενο και σχετίζεται με την παιδαγωγική δραστηριότητα και εμπειρία του μεγάλου συνθέτη στο Ωδείο της Μόσχας, όπου την περίοδο 1866-1878 δίδαξε ελεύθερη σύνθεση, θεωρία, αρμονία και ενορχήστρωση.

Ο Τσαϊκόβσκυ κατανέμει την ύλη σε τριάντα τέσσερα κεφάλαια, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι ασκήσεις που παραθέτει ο συγγραφέας και συνθέτης αλλά και η έμμεση "ώθηση" του σπουδαστή προς τη σύνθεση.

Εμπλουτίσαμε την παρούσα ελληνική έκδοση με μια σειρά δικών μας υποσημειώσεων που θεωρούμε ότι βοηθούν και κατατοπίζουν τον αναγνώστη. Οι είκοσι περίπου φωτογραφίες και τα συνοδευτικά σχόλια που προσθέσαμε φωτίζουν τον περίγυρο των προσώπων που επηρέασαν και επηρεάστηκαν από τον Τσαϊκόβσκυ.

Το βιβλίο έχει μεταφραστεί επίσης στη γερμανική και την αγγλική γλώσσα.

Η μετάφραση στα γερμανικά (πρώτη έκδοση, Λειψία, 1899) έγινε από τον Πάουλ Γιουόν (Paul Juon, 1872-1940) ο οποίος σπούδασε στο Ωδείο της Μόσχας με τους Αντόν Στεπάνοβιτς Αρένσκι και Σεργκέι Ιβάνοβιτς Τανέεβ που υπήρξαν επίσης και δάσκαλοι των Σεργκέι Βασίλιεβιτς Ραχμάνινοβ και Αλεξάντρ Νικολάεβιτς Σκριάμπιν. Ο Γιουόν δίδαξε στο Βερολίνο (Hochschule fur Musik) την περίοδο 1906-1934. Ανάμεσα στους μαθητές του ήταν οι Χανς Χεμίν-Πετίτ (Hans Chemin-Petit, 1864-1917), Χάινριχ Καμίνσκι (Heinrich Kaminski, 1886-1946), Στέφαν Βόλπε (Stefan Wolpe, 1902-1984), Γιάννης Κωνσταντινίδης (1903-1984) και Φίλιπ Γιάρναχ (Philipp Jarnach, 1892-1972), μαθητές του οποίου υπήρξαν οι Κουρτ Βάιλ (Kurt Weill, 1900-1950), Νίκος Σκαλκώτας (1904-1949), Φερούτσιο Μπουζόνι (Ferruccio Busoni, 1866-1924). Μαθητής του τελευταίου υπήρξε ο Δημήτρης Μητρόπουλος (1896-1960).

Γιώργος Π. Πλουμπίδης
Αθήνα, Μάιος 2008