Η Ντόλλη Κουμαντάρου - Γουλανδρή (1921-2008), δημιουργός και "ψυχή" του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, ήταν γόνος παλιάς εφοπλιστικής οικογένειας. Γνώρισε τον εφοπλιστή Νίκο Γουλανδρή μετά τον β' Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Αμερική, και παντρεύτηκαν το 1948. Λίγα χρόνια μετά, η Ντόλλη Γουλανδρή γνωρίζεται με τον αείμνηστο Γιάννη Παπαδημητρίου, στέλεχος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Εκείνος τη στρέφει προς την συλλογή αρχαίων και τη βοηθά να αποκτήσει άδεια συλλέκτη. Η συλλογή των κυκλαδικών ειδωλίων, που αργότερα έμελλε να μετατραπεί σε ένα πρωτοπόρο μουσείο, ξεκίνησε λίγο μετά, όταν η Ντόλλη Γουλανδρή απέκτησε το πρώτο ειδώλιο από μια εκδρομή στην Ηρακλειά. Σύντομα, η αγάπη της για τις Κυκλάδες και το Αιγαίο, μετουσιώθηκε σε αγάπη για τα κυκλαδίτικα ειδώλια. Αυτά τα θαυμαστά τέχνεργα "μίλησαν" στην ψυχή της και έγιναν σκοπός ζωής. Έκανε μια από τις σημαντικότερες συλλογές Κυκλαδικής Τέχνης στον κόσμο, παραμένοντας πάντοτε βαθειά αφοσιωμένη και εξαιρετικά διακριτική. Δεν επεζήτησε ποτέ τιμές. "Μου άρεσε αυτή η τέχνη με την σχεδόν απόλυτη αφαίρεση" έλεγε η Ντόλλη Γουλανδρή σε μια συνέντευξή της στη Χαρά Κιοσσέ "και, καθώς δεν ήμουν αρχαιολόγος και δεν είχα τις απαραίτητες γνώσεις, αισθανόμουν μεγαλύτερη οικειότητα μπροστά στις λιτές μορφές των ειδωλίων που ακόμη και σήμερα δεν ξέρουμε ούτε γιατί είχαν γίνει ούτε τι αντιπροσώπευαν. Αυτά τα αρχαία ήταν κοντύτερα σε πράγματα πιο γνώριμα σε μένα, όπως η σύγχρονη τέχνη." Ο Χρήστος Ντούμας ξεκίνησε την καταγραφή της συλλογής, της οποίας η πρώτη έκθεση έγινε το 1978 στο Μουσείο Μπενάκη. Λόγω της τεράστιας επιτυχίας ο τότε πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Τσάτσος έστειλε την έκθεση στην Ουάσιγκτον. Κατόπιν ταξίδεψε στη μακρινή Ιαπωνία, στο Χιούστον, στις Βρυξέλες, στο Λονδίνο, στη Θεσσαλονίκη. Από το 1986 στεγάζεται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, του Ιδρύματος Νικολάου Π. Γουλανδρή. Διευθυντής του μουσείου τοποθετήθηκε ο καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης. Το μουσείο έγινε χώρος εξαιρετικά επιτυχημένων εκθέσεων, διαλέξεων, μαθημάτων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Εμπλουτίστηκε με αγορές από το εξωτερικό όπως και με την Κυπριακή Συλλογή του Θάνου Ζιντήλη και με άλλες συλλογές. Η επαφή της κοινωνίας με αυτό ήταν διαρκής και σημαντική. Εκεί παρουσιάστηκαν για πρώτη (και μόνη) φορά τα ευρήματα από τις ανασκαφές του μετρό της Αθήνας στην έκθεση "Η πόλη κάτω από την πόλη", η έκθεση "Μεγάλη Ελλάς, ολυμπισμός και αθλητισμός στις παρυφές του ελληνικού κόσμου", οι "Πλόες- από τη Σιδώνα ως τη Χουέλβα", κ.α. Εις ανταπόδοση της προσφοράς, η πολιτεία παραχώρησε για κάποιες δεκαετίες και το παρακείμενο Μέγαρο Σταθάτου, το οποίο μέχρι τότε παρέμενε αναξιοποίητο και το οποίο η ένωσή του με το μουσείο το μετέτρεψε, επίσης, σε κυψέλη δημιουργικότητας. Η Ντόλλη Γουλανδρή, πρόεδρος του Ιδρύματος Νικολάου Π. Γουλανδρή, "έφυγε" στο σπίτι της σε ηλικία 87 ετών, μετά από μακρόχρονη περιπέτεια της υγείας της, στις 15 Φεβρουαρίου 2008.